Składki ZUS wzrastają w 2026 roku, a przedsiębiorcy szykują się na znacznie większe wydatki. Chociaż składki są obowiązkowe, istnieje kilka całkowicie legalnych metod niepłacenia ZUS-u. Jakie rozwiązania mogą wybrać przedsiębiorcy, aby zoptymalizować koszty prowadzenia działalności?
Ile kosztuje ZUS w 2026 roku?
Od 1 stycznia 2026 roku wchodzi w życie nowa ustawa budżetowa, w wyniku której wzrastają obowiązkowe składkiZUS. Minimalne wynagrodzenie wzrośnie z 4666 zł brutto do 4806 zł brutto, a przeciętne miesięczne wynagrodzenie oszacowano na 9420 zł brutto.
Wraz ze zmianami w wynagrodzeniu zaczynają obowiązywać inne stawki składki ZUS oraz składki zdrowotnej. Za ZUS przedsiębiorcy zapłacą 1926,76 zł, czyli o 152,80 zł więcej niż obecnie. Składka zdrowotna wzrasta natomiast z 314,96 zł do 432,54 zł. W skali roku przedsiębiorców czeka więc o 3 244,68 zł więcej wydatków niż w 2025 roku, zakładając najniższe możliwe składki.
Jak nie płacić ZUS: sposoby
✅ Nierejestrowana działalność gospodarcza
Prowadzenie nierejestrowanej działalności gospodarczej to najprostszy sposób na niepłacenie składek ZUS. Ustawowo przedsiębiorcy nie muszą rejestrować działalności, jeżeli przychody nie przekraczają 75 proc. miesięcznego minimalnego wynagrodzenia. Dodatkowym warunkiem jest nieprowadzenie działalności rejestrowanej w okresie ostatnich 5 lat.
W tym przypadku przedsiębiorca jest zwolniony ze składek ZUS. Co więcej, nie musi też płacić podatku VAT (zależnie od sprzedawanego towaru). Uproszczona ewidencja sprzedaży zastępuje księgowość, a kasa fiskalna nie jest obowiązkowa. Koszty prowadzenia działalności można też odliczyć od dochodów, które podlegają opodatkowaniu.
👉 Zmiany w 2026 roku
Od 1 stycznia 2026 roku zmienia się sposób liczenia limitu przychodów, który umożliwia prowadzenie działalności nierejestrowanej. Zamiast 75 proc. minimalnego miesięcznego wynagrodzenia będzie obowiązywał limit kwartalny – 225 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Kwota 10 813,50 zł brutto pozostaje taka sama jak przy limicie obowiązującym do końca roku, zmienia się natomiast czas rozliczenia. Przedsiębiorcy nie będą musieli trzymać się równego miesięcznego limitu, a jedynie sumarycznej kwoty na kwartał.
✅ Umowa zlecenie i umowa o dzieło
Alternatywą dla prowadzenia firmy jest współpraca na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Na to rozwiązanie decydują się często freelancerzy lub osoby uprawiające zawody, które wiążą się z jednorazowym i unikatowym wykonaniem zadania. Mogą to być na przykład architekci rozliczający się oddzielnie za każdy unikatowy projekt lub graficy tworzący projekty dla wielu różnych zleceniodawców.
Z płacenia składki ZUS na umowie zlecenie zwolnione są osoby ze statusem studenta i do 26. roku życia. W pozostałych przypadkach na zleceniu wciąż obowiązują składki ZUS. Dla osób po 26. roku życia atrakcyjnym rozwiązaniem jest umowa o dzieło.
Wtedy nie płaci się ZUS-u ani ubezpieczeń zdrowotnych. Obowiązuje natomiast podatek dochodowy w wysokości 12 proc. przy dochodach do 120 tys. oraz 32 proc. powyżej tej kwoty. Kwota wolna od podatku wynosi 30 tys. zł.
👉 Charakter pracy
Warto zwrócić uwagę na charakter pracy. W sytuacji, kiedy umowa o dzieło jest zamaskowaną umową o pracę lub zleceniem — czyli charakteryzuje się ciągłością i powtarzalnością, istnieje ryzyko obowiązku zapłaty. ZUS może nałożyć na pracownika obowiązek spłacenia składek na ubezpieczenie za ten okres.
Z drugiej strony, jeżeli umowa o dzieło wiążę się z pracą kreatywną i utworem objętym prawem autorskim, od przychodów można odliczyć 50 proc. kosztu uzyskania przychodu. Maksymalnie może to być 85 528 zł, a dzieło musi mieć indywidualny charakter.
✅ Umowa o pracę i działalność gospodarcza
Prowadzenie działalności gospodarczej i równoczesne zatrudnienie na umowie o pracę jest nie tylko legalne, ale też korzystne dla wielu przedsiębiorców. Model łączony nie wymaga podwójnego odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne.
Przedsiębiorca odprowadza więc ZUS z tytułu umowy o pracę — gdzie część kosztów ponosi pracodawca. Nie odprowadza z kolei składek z racji działalności gospodarczej. Trzeba natomiast wiedzieć, że pensja na umowie pracę musi być równa lub wyższa niż minimalne wynagrodzenie w dany roku.
Jedynie wtedy przedsiębiorca jest zwolniony z opłacania ZUS-u za działalność. Nie ma również znaczenia, w jakim wymiarze pracuje na UoP. Jeżeli przedsiębiorca jest zatrudniony na połowę lub jedną czwartą etatu, wciąż musi zarabiać przynajmniej 4806 zł (w 2026 roku).
📌 Sprawdź, jaki biznes opłaca się prowadzić.
👉 Składka zdrowotna
Wyjątkiem jest natomiast składka zdrowotna, która jest obowiązkowa zarówno przy umowie o pracę, jak i działalności gospodarczej. Wysokość składki odprowadzanej za działalność zależy od wybranej formy rozliczenia podatku dochodowego.
W modelu łączonym możliwe jest częściowe odliczenie składki zdrowotnej. Jest to możliwe przy rozliczeniu na podstawie podatku liniowego oraz ryczałtu. Część zapłaconej składki zdrowotnej można zaliczyć do kosztów działalności lub odliczyć od przychodów.
✅ Spółka z o. o.
Inną odpowiedzią na pytanie, jak nie płacić ZUS, jest spółka z o.o. Spółka jest zwolniona z opłacania składek, jeżeli posiada więcej niż jednego wspólnika. Część udziałów można więc przekazać zaufanej osobie trzeciej, np. małżonkowi czy przyjacielowi. Nie ma przymusu płacenia składki, obowiązuje jedynie podatek dochodowy.
Co więcej, wspólnik nie odpowiada majątkiem osobistym za zobowiązania spółki, co jest dodatkowym atutem rozwiązania. Założenie spółki jest też stosunkowo łatwe i można zrobić to za pośrednictwem Internetu.
📌 Sprawdź, jakie cechy powinien mieć przedsiębiorca.
👉 Rozliczenie ZUS
Składki ZUS obowiązują przy wypłaceniu dywidendy dla udziałowców. Udziałowiec firmy może jednak być zatrudniony na umowie o dzieło i otrzymywać wynagrodzenie na jej podstawie. Wtedy jest zwolniony z płacenia składek ZUS.
Zwolnione z ZUS-u jest również wynagrodzenie dla prezesa zarządu wykonującego swoje obowiązki na podstawie powołania.
✅ Rozliczanie za granicą
Jeśli obywatel wykonuje pracę na terenie innego kraju, jest zobowiązany do wyrejestrowania się z rodzimego systemu ubezpieczeń społecznych. Dotyczy to krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii. Jak nie płacić ZUS w tym przypadku? Rozwiązaniem może być praca zdalna w jednym z państw EOG.
Najważniejsze jest zatrudnienie na podstawie umowy o pracę. Pracownik może być zatrudniony nawet na kilka umów w przedsiębiorstwach z zagranicznymi siedzibami. Ważne jest, aby procentowa przewaga czasu pracy była po stronie zagranicznego pracodawcy.
📌 Przeczytaj o pracy zdalnej i sprawdź, jak zarabiać w Internecie.
👉 Umowa o pracę
Wymiar etatu oraz wysokość wynagrodzenia nie ma znaczenia w przypadku zagranicznego zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Można być zatrudnionym za symboliczną kwotę na minimalny wymiar etatu w kilku różnych przedsiębiorstwach.
Należy jednak zadbać o procentowy udział pracy za granicą oraz we własnym kraju, aby zapewnić sobie podleganie pod zagraniczne ustawodawstwo i nie płacić składki ZUS.
✅ Inkubator przedsiębiorczości
Sprawdzonym rozwiązaniem jest też działalność w ramach inkubatora przedsiębiorczości. Przedsiębiorca prowadzi własny biznes, ale nie rejestruje działalności. Korzysta on z danych rejestrowych inkubatora i formalnie jest jego pracownikiem, wciąż pracując jako “swój własny szef”.
W ten sposób przedsiębiorca nie musi płacić ZUS, a ubezpieczenie zdrowotne jest dobrowolne. Działalność w ramach inkubatora nie jest równoznaczna z prowadzeniem firmy, co umożliwia przedsiębiorcy przyszłe korzystanie z Ulgi na start czy Małego ZUS-u.
👉 Społeczność
Inkubatory przedsiębiorczości wspierają młodych przedsiębiorców, którzy stawiają pierwsze kroki w świecie biznesu. Poza optymalizacją kosztów obowiązkowych składek przedsiębiorcy mogą też liczyć na wsparcie merytoryczne, szkolenia biznesowe i networking, co ułatwia im start na rynku.
📌 Sprawdź, jak rozwinąć biznes w inkubatorze przedsiębiorczości Fundacja Twój StartUp bez ZUS-u, ale z pełnym wsparciem.
