Świadome decyzje w biznesie. Jak unikać pułapek myślowych?

Pułapki myślowe to negatywne wzorce rozumowania, które sprawiają, że ludzie podejmują błędne decyzje lub wyciągają fałszywe wnioski. Ich natura jest podobna do iluzji optycznych, które zwodzą nasze zmysły, zaburzając prawdziwe postrzeganie otaczającego nas świata. W poniższym artykule przedstawimy Ci najpopularniejsze z nich i wyjaśnimy, co robić, aby ich uniknąć.

Efekt stadny

Gdy nie potrafimy samodzielnie podjąć decyzji, mamy skłonność do „płynięcia z prądem”. Mówiąc prościej, przyjmujemy zachowania i podejmujemy decyzje, które są aprobowane przez większość. 

I chociaż w życiu codziennym nie zawsze poniesiemy konsekwencje takiego zachowania, w biznesie należy się tej pułapki wystrzegać. Dlaczego? Już wyjaśniamy.

Jeśli Twoje przedsiębiorstwo znajduje się na początkowym etapie rozwoju, może Ci się wydawać, że najlepszym wyjściem będzie podejmowanie decyzji na podstawie aktualnych trendów rynkowych – bo skoro u innych działa, dlaczego miałoby nie zadziałać u Ciebie? Zapominasz o dokładnym przeanalizowaniu  swojej sytuacji, ignorujesz rzetelne dane i badania, idziesz na żywioł i… okazuje się, że wszystko na nic!

Zaczynasz zastanawiać się, co poszło nie tak, ale trudno jest Ci znaleźć przyczynę. Tymczasem jest ona prostsza, niż myślisz – nie zawsze to, co dobre dla innych, sprawdzi się u Ciebie. W biznesie istotne jest trzymanie się planu (jeśli go nie opracowałeś, najwyższa pora to zmienić) i reagowanie na zmienne warunki, ale niekoniecznie podejmowanie pochopnych decyzji.

Potwierdzenie własnych przekonań

Efekt potwierdzenia — zwany również confirmation bias — to skłonność do poszukiwania i przyswajania informacji, które potwierdzają nasze przekonania (i ignorowanie tych, które są z nimi sprzeczne). Pułapka ta może wpływać na obiektywność podejmowania decyzji i prowadzić do błędnych ocen sytuacji. Uwikłany w nią przedsiębiorca ignoruje dowody, które nie zgadzają się z jego poglądem na daną kwestię i zamyka się na różnorodne punkty widzenia.

Brzmi znajomo?
Pamiętaj, aby w procesie podejmowania decyzji nie kierować się subiektywnym przekonaniem o ich słuszności, ale raczej otworzyć się na różnorodne źródła informacji i inne perspektywy – nawet te, które nie do końca odzwierciedlają Twój punkt widzenia. Dzięki temu będziesz w stanie dokładniej ocenić ryzyko, zrozumieć potencjalne konsekwencje decyzji i zapewnić swojej firmie większą równowagę.

Opóźnienie decyzji (prokrastynacja)

Masz tendencję do okładania wszystkiego na później?

Musisz być świadomy, że w ten sposób nie tylko tracisz wiele cennych okazji, ale też hamujesz rozwój swojej firmy.

Co ciekawe, większość osób mających skłonności do prokrastynacji boryka się z perfekcjonizmem lub przekonaniem, że nie są w stanie podjąć właściwej decyzji. Jeśli Ty również do nich należysz, zastanów się, jakie jest źródło Twoich problemów. Jeśli napotkasz trudności z jego identyfikacją, rozważ skorzystanie z pomocy specjalisty – na przykład trenera biznesowego.

Ważne jest, abyś nauczył się podchodzić proaktywnie do zarządzania firmą. Staraj się podejmować decyzje na bieżąco, korzystając z aktualnych danych i informacji rynkowych. Analizuj trendy, monitoruj konkurencję i szybko reaguj na zmiany w Twoim otoczeniu. Oczekiwanie na doskonałe warunki lub gromadzenie zbyt wielu danych może prowadzić do przegapienia kluczowych chwil, gdy konkurencja działa szybko i zdecydowanie.

Nadmierna pewność siebie (overconfidence)

Nadmierna pewność siebie może doprowadzić do lekceważenia potencjalnych zagrożeń. Osoby, które znajdują się w tej pułapce, mają skłonność do bagatelizowania ryzyka i częściej podejmują pochopne decyzje.

W tym przypadku kluczowe będzie pracowanie nad samoświadomością, która pozwala zauważyć pewne ograniczenia. Każdy ma swoje słabe strony – nawet urodzeni przywódcy i przedsiębiorcy, którzy zajęli stabilną pozycję na rynku. Dlatego tak ważne jest, aby zdobywać wiedzę od ekspertów, korzystać z różnorodnych źródeł informacji i aktywnie uczestniczyć w dyskusjach z osobami mającymi różne perspektywy.

Równie ważne jest utrzymanie elastyczności. Powinieneś być gotowy do rewidowania swoich decyzji w świetle nowych informacji czy zmieniających się warunków rynkowych. Najlepszą receptą na unikanie nadmiernej pewności siebie jest aktywne poszukiwanie opinii i spojrzeń innych, a także bieżące monitorowanie zmian w otoczeniu biznesowym.

Kierowanie się emocjami

Każdemu z nas zdarza się działać pod wpływem impulsu. Sztuka polega na tym, aby nie dawać za wygraną, gdy chodzi o decyzje biznesowe – w tym przypadku racjonalność zawsze powinna wygrać z emocjami. 

Musisz zrozumieć, że emocje zaburzają Twój obiektywizm i sprawiają, że nie jesteś w stanie rzetelnie ocenić faktów. Zapamiętaj, aby nigdy nie podejmować decyzji w kryzysie. Świat się nie zawali, jeśli odczekasz godzinę lub dwie — daj sobie czas na uspokojenie się, uporządkowanie myśli i zebranie faktów, a dopiero potem działaj.